Ιστορικό αποχέτευσης πόλεως Πατρών

Η πόλη των Πατρών αντιμετώπιζε στο πρόσφατο παρελθόν (και συνεχίζει σε ένα βαθμό να αντιμετωπίζει) ιδιαίτερα οξυμένο πρόβλημα αποχέτευσης που κυρίως εντοπίζεται τόσο στην κακή λειτουργία του δικτύου της όσο και στην διάθεση των ανεπεξέργαστων λυμάτων στον ήδη σοβαρά επιβαρημένο Πατραϊκό Κόλπο.

Το δίκτυο αποχέτευσης λυμάτων της Πάτρας άρχισε να κατασκευάζεται το 1853 και αφορούσε ένα μικρό τμήμα του κέντρου της πόλης. Μέχρι το τέλος της πρώτης δεκαετίας του 1900 κατασκευάζονται και άλλα τμήματα του αποχετευτικού δικτύου που καλύπτουν ένα σημαντικό τμήμα της τότε πόλης καθώς και οι πρώτοι αγωγοί ομβρίων. Έκτοτε κατασκευάζονταν, επισκευάζονταν και επεκτείνονταν τα δίκτυα για την αντιμετώπιση των παρουσιαζόμενων κάθε φορά άμεσων αναγκών, χωρίς συνολικό σχεδιασμό.

Η αποχέτευση της πόλης γινόταν (και σε ένα βαθμό γίνεται μέχρι σήμερα) με ένα σύνολο αυτοτελών παντορροϊκών δικτύων που εκβάλλουν άμεσα στον Πατραϊκό Κόλπο. Τα λύματα στο σύνολο τους μέχρι πρόσφατα εξέβαλλαν ανεπεξέργαστα στον Πατραϊκό Κόλπο από τις εκβολές των αυτοτελών παντορροϊκών δικτύων που υπάρχουν σε πυκνή διάταξη κατά μήκος της ακτογραμμής.

Γενικά το υφιστάμενο δίκτυο δεν ανταποκρινόταν στις ανάγκες της πόλης και παρουσίαζε σε έντονο βαθμό τα προβλήματα και τις ενοχλήσεις των παντορροϊκών συστημάτων.

Οι πλέον δε σοβαρές επιπτώσεις αυτής της κατάστασης ήταν :

• O υψηλός βαθμός ρύπανσης της θαλάσσιας περιοχής μπροστά στην πόλη και γενικότερα της ευρύτερης περιοχής του Πατραϊκού κόλπου, που είναι ο τελικός αποδέκτης.
• Σημαντικά γενικά αλλά και τοπικά προβλήματα πλημμυρών σε περιόδους βροχοπτώσεων λόγω υπερφόρτωσης των παντορροϊκών αγωγών.

Με την κατασκευή του μεγαλύτερου τμήματος των βασικών έργων αποχέτευσης λυμάτων και ομβρίων που πραγματοποιήθηκε στην περίοδο 1990–2014 τα προβλήματα αυτά σε μεγάλο βαθμό έχουν αντιμετωπισθεί ή έχει δρομολογηθεί η αντιμετώπιση τους. Η ολοκλήρωση των βασικών έργων προβλέπεται να βελτιώσει συνολικά την κατάσταση στον τομέα αυτό.

Το έργο που εκτελέσθηκε

Στον τομέα της αποχέτευσης της πόλης και της αντιρρύπανσης του Πατραϊκού Κόλπου απορροφήθηκαν εγκαίρως και στο ακέραιο οι πιστώσεις που διατέθηκαν στα πλαίσια των Κοινοτικών Πλαισίων Στήριξης και των Δημόσιων Επενδύσεων καθώς και ίδιοι πόροι.

Μέχρι τώρα κατασκευάστηκαν πέραν του βιολογικού καθαρισμού, ένα μεγάλο μέρος των κεντρικών και δευτερευόντων συλλεκτήρων και σημαντικό μέρος του δικτύου των ομβρίων. Κατασκευάστηκαν πέντε μεγάλα αντλιοστάσια λυμάτων.

Με την μελέτη αυτή άλλαξε ο τρόπος συλλογής, μεταφοράς και διάθεσης των λυμάτων και από τα αυτοτελή παντορροϊκά δίκτυα, τα οποία διασχίζουν την πόλη κάθετα στην ακτογραμμή και εκβάλλουν στην θάλασσα σχεδόν ανά οικοδομικό τετράγωνο, περνάμε βαθμιαία σε ένα κατά το μεγαλύτερο μέρος του ολοκληρωμένο χωριστικό δίκτυο αποχέτευσης. Έτσι τα μεν λύματα οδηγούνται στον Βιολογικό Καθαρισμό και υφίστανται πλήρη επεξεργασία πριν διατεθούν στην θάλασσα με μεγάλου μήκους υποθαλάσσιο αγωγό, τα δε όμβρια απορρέουν στην θάλασσα. Η μελέτη προβλέπει δύο Κεντρικούς Αποχετευτικούς Αγωγούς (Κ.Α.Α) οι οποίοι συγκεντρώνουν τα λύματα των περιοχών που βρίσκονται υψομετρικά πάνω από αυτούς. Ο συλλεκτήρας Κ.Α.Α. ΙΙ κατασκευάστηκε παλαιότερα από τις Υπηρεσίες της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδος και έχει τεθεί σε λειτουργία μεταφέροντας λύματα των περιοχών ανάντη αυτού στις Εγκαταστάσεις Επεξεργασίας Λυμάτων αφού έγιναν από την Υπηρεσία μας οι απαραίτητες συνδέσεις των παντορροϊκών αγωγών που συναντούσε μέσω ειδικών φρεατίων εκτροπής. Ο συλλεκτήρας Κ.Α.Α. Ι καθώς και τα υπόλοιπα έργα έγιναν από την ΔΕΥΑΠ.

Παράλληλα με την κατασκευή των βασικών στοιχείων του δικτύου αποχέτευσης εκτελέστηκε με ιδίους πόρους αποκλειστικά και χωρίς την επιβάρυνση των δημοτών ένα τεράστιο έργο διαρκών επεκτάσεων του δικτύου καθώς και ανακατασκευών και επισκευών για την αντιμετώπιση των αναγκών των δημοτών.

Πρόσφατα ολοκληρώθηκε το δίκτυο αποχέτευσης του Καστελόκαμπου και συνεχίζουν να εκτελούνται με γρήγορους ρυθμούς τα έργα αποχέτευσης σε Ρίο και Άγιο Βασίλειο. Ολοκληρώνεται επίσης και θα δημοπρατηθεί άμεσα η κατασκευή δικτύων αποχέτευσης των πρώην Δ.Δ. Βραχναίϊκων, Μονοδενδρίου, Ρογίτικων, Μιντιλογλίου, Οβρυάς, Δεμενίκων και Παραλίας, σε μία έκταση 475 εκταρίων.

Μέχρι σήμερα η ΔΕΥΑΠ έχει εκτελέσει σημαντικό έργο αντιπλημμυρικής προστασίας σημαντικού μέρους της πόλης των Πατρών και κυρίως του κεντρικού τμήματος αυτής. Ωστόσο η καθυστέρηση ολοκλήρωσης των εργασιών διευθέτησης του χ. Διακονιάρη κατέστησε αδύνατη οποιαδήποτε δυνατότητα υλοποίησης των υφιστάμενων μελετών κατασκευής εννέα (9) εκ των δέκα (10) προβλεπόμενων μεγάλων συλλεκτήρων όμβριων. Το αποτέλεσμα αυτής της καθυστέρησης είναι ολόκληρη η νοτιοανατολική πλευρά της πόλης να εμφανίζει πλημμυρικά φαινόμενα ακόμα και σε συνήθεις βροχοπτώσεις με προφανείς κοινωνικές επιπτώσεις. Οι μεγάλοι πόροι που απαιτούνται για την κατασκευή σημαντικού αριθμού συλλεκτήρων μεγάλων διαστάσεων στην προαναφερθείσα περιοχή του χ. Διακονιάρη, τριών συλλεκτήρων όμβριων με αποδέκτη τον π. Γλαύκο αλλά και στην αρκτική πλευρά της πόλης καθιστά αδύνατη την υλοποίηση ενός τέτοιου έργου με ιδίους πόρους.

Eιδικότερα κατά την τριετία 2011- 2013 δόθηκε προτεραιότητα:

• Στην ένταξη και χρηματοδότηση έργων στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα “Περιβάλλον – Αειφόρος Ανάπτυξη”. Συγκεκριμένα υποβλήθηκαν δυο προτάσεις των οποίων αναμένουμε την σχετική έγκριση:
• • “ΔΙΚΤΥΟ ΟΜΒΡΙΩΝ ΥΠΟΖΩΝΗΣ Α2.1 ΚΑΙ Α4 ΠΑΤΡΑΣ” προϋπολογισμού 1.389.118,00 € για χρηματοδότηση ήδη εκτελεσθέντων έργων ομβρίων. Η υποζώνη α2.1 καλύπτει τμήμα των Μποζαϊτίκων και η υποζώνη α4 περιλαμβάνει την παραλιακή περιοχή της οδού Ηρώων Πολυτεχνείου από το χ. Μείλιχο έως την οδό Θεσσαλονίκης και
  • “ΕΡΓΑ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ ΥΠΟΖΩΝΩΝ Α2.2 ΚΑΙ Α2.3”. Για την περιοχή αυτή η οποία καλύπτει το σύνολο των Μποζαϊτίκων όπου δεν έχει κατασκευαστεί δίκτυο αποχέτευσης εκπονήθηκε σε εξαιρετικά σύντομο χρονικό διάστημα πλήρης μελέτη (για την κατασκευή δικτύων όμβριων και λυμάτων) και υπoβλήθηκαν δυο τεχνικά εναλλακτικά Τεχνικά Δελτία. Για την κατασκευή δικτύου αποχέτευσης λυμάτων προϋπολογισμού 3.400.000,00 ευρώ (άνευ ΦΠΑ) και για την κατασκευή δικτύου αποχέτευσης λυμάτων και ομβρίων προϋπολογισμού 7.400.000,00 ευρώ (άνευ ΦΠΑ).
• Στην ένταξη και χρηματοδότηση της Πράξης “ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΛΥΜΑΤΩΝ ΔΗΜΟΥ ΠΑΤΡΕΩΝ” στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα “Περιβάλλον – Αειφόρος Ανάπτυξη” με επιλέξιμη δημόσια δαπάνη 24,000,000.00 χωρίς ΦΠΑ. Η πράξη αυτή περιλαμβάνει την τεχνική μελέτη και κατασκευή έργων επέκτασης της ΕΕΛ (Βιολογικού Καθαρισμού) κατά 30.000 ισοδύναμους κατοίκους. Επίσης, περιλαμβάνεται η μελέτη και η κατασκευή έργων αποχέτευσης των υπολειπομένων τμημάτων των πρώην Δ.Δ. Βραχναίϊκων, Μονοδενδρίου, Ρογίτικων, Μιντιλογλίου, Οβρυάς, Δεμένικων και Παραλίας σε μία έκταση 475 εκταρίων. Προβλέπεται επίσης η κατασκευή του εσωτερικού δικτύου αποχέτευσης του οικισμού Καστελόκαμπου με συνολικό μήκος εσωτερικού δικτύου 4.900 m αγωγών αποχέτευσης λυμάτων.
• Στην κατασκευή των έργων αποχέτευσης του Ρίου και του Αγ. Βασιλείου. Τα έργα εξελίσσονται κανονικά και εντός χρονοδιαγράμματος. Η πράξη «Αποχέτευση Λυμάτων ΔΔ Ρίου και Αγ. Βασιλείου Δήμου Ρίου» είχε ενταχθεί στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ» (ΕΠΠΕΡΑΑ) με επιλέξιμη δημόσια δαπάνη ύψους 24.730.000,00 € χωρίς ΦΠΑ.
• Στην ολοκλήρωση των εκτελούμενων βασικών έργων αποχέτευσης λυμάτων και ομβρίων της πόλης μας και συγκεκριμένα στις περιοχές Μποζαϊτίκων, Ηρώων Πολυτεχνείου και Ιτεών.
• Στην αντιμετώπιση των πιεστικών αναγκών των κατοίκων των συνοικιών της πόλης για επεκτάσεις προκειμένου να συνδεθούν νεόδμητες κατοικίες αφενός και αφετέρου να επεκταθεί το δίκτυο αποχέτευσης σε περιοχές όπως Καρυά, Παραλία, Προάστιο κλπ καθώς και την κατασκευή εξωτερικών διακλαδώσεων με έξι εργολαβίες συνολικού ύψους συμβάσεων περίπου 2.809.000,00 € χωρίς ΦΠΑ.
• Στην επιμελημένη και τακτική συντήρηση του δικτύου αποχέτευσης της πόλης μας με τέσσερις εργολαβίες συνολικού ύψους συμβάσεων περίπου 1.377.000,00 € χωρίς ΦΠΑ . Ολοκληρώθηκε ή βαίνει προς ολοκλήρωση ο καθαρισμός συνολικά περίπου 17.800 σχαρών και φρεατίων και ο καθαρισμός συνολικά περίπου 70 χιλιομέτρων αγωγών. Σε αυτά δεν συμπεριλαμβάνονται οι καθαρισμοί, οι επισκευές και εν γένει οι εργασίες συντήρησης που εκτελέστηκαν από τα συνεργεία της Υπηρεσίας Αποχέτευσης και οι οποίες ανέρχονται σε 800 και άνω επεμβάσεις ετησίως.
• Στην συμμετοχή της Υπηρεσίας Αποχέτευσης στη μελέτη που εκπόνησαν οι Υπηρεσίες του Δήμου Πατρέων για την ανάπλαση των περιοχών Βλατερού, Γούβας, Δασυλλίου και Καβουκάκι σε ό,τι αφορά την αποχέτευση των παραπάνω περιοχών.
• Στην προετοιμασία για την υποβολή προτάσεων και την χρηματοδότηση έργων για την επόμενη χρηματοδοτική περίοδο 2014-2020.

Η ανωτέρω συνολική δραστηριότητα της Υπηρεσίας αποτυπώνεται στους παρακάτω πίνακες:

Συνολικά κατασκευάστηκαν:

ΕΤΟΣ	ΑΓΩΓΟΙ ΛΥΜΑΤΩΝ	ΑΓΩΓΟΙ ΟΜΒΡΙΩΝ	ΑΝΤΛΙΟΣΤΑΣΙΑ	ΔΙΑΚΛΑΔΩΣΕΙΣ (ΝΕΕΣ ΣΥΝΔΕΣΕΙΣ)
	(Μ)	(Μ)	(ΤΕΜ)	(ΤΕΜ)
2011	2.798,50	1.476,55	0	207
2012	12.077,45	1.165,00	1	426
2013	76.079,45	1.132,45	2	2.456
ΣΥΝΟΛΟ:	90.955,40	3.774,00	3	3.089

Και έγινε καθαρισμός:

ΕΤΟΣ	ΦΡΕΑΤΙΑ	ΑΓΩΓΟΙ	ΑΠΟΦΡΑΞΕΙΣ
	(ΤΕΜ)	(Μ)	(ΤΕΜ)
2011	9.508	33.050,00	453
2012	2.503	25.136,05	637
2013	5.744	11.947,40	644
ΣΥΝΟΛΟ:	17.755	70.133,45	1.734

Εκδόθηκαν οι παρακάτω άδειες σύνδεσης ακινήτων στο δίκτυο:

ΕΤΟΣ	ΑΡ. ΣΥΝΔΕΣΕΩΝ
2011	375
2012	184
2013	138
ΣΥΝΟΛΟ:	697

Σχεδιασμός επόμενης πενταετίας

Η Πάτρα, το τρίτο μεγάλο αστικό κέντρο της χώρας, αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα υποδομών παρά τις σημαντικότατες προόδους που έχουν συντελεστεί. Για τον λόγο αυτό προετοιμάζεται πυρετωδώς για την ένταξη στην επομένη χρηματοδοτική περίοδο έργων, τα οποία είναι κεφαλαιώδους σημασίας για την πόλη μας, λόγω της φύσης τους του μεγέθους τους και του πληθυσμού που θα εξυπηρετήσουν. Τα έργα αυτά αφορούν κυρίως τις παραλιακές περιοχές και τους οικισμούς που δεν διαθέτουν σύγχρονο δίκτυο αποχέτευσης, την αντιπλημμυρική προστασία περιοχών, τις απαλλοτριώσεις και τις αναπλάσεις καθώς και την εκπόνηση Master Plan αντιπλημμυρικής θωράκισης της πόλης.

› Κανονισμός αποχέτευσης Πάτρας